Veel lessen zijn en blijven nog even online, maar zijn leerlingen wel in staat om dit zelfstandig en gemotiveerd te volgen? Hoe zit het met de motivatie bij leerlingen? Het is belangrijk dat wij de leerling stimuleren hun zelfregulatie en motivatie te verhogen. In deze blog beschrijf ik een aantal theorieën en kom ik uiteraard met handige tips en aanbevelingen die kunnen helpen om alle leerlingen gemotiveerd te laten leren achter het scherm.

Motivatie in het (digitale) leslokaal

Tijdens de gewone lessen kan het soms erg lastig zijn de leerlingen in een lesuur gemotiveerd aan het werk te krijgen. Als ze klaar zijn met een opdracht zou je het liefst willen dat ze zelfstandig in de planning kijken en vrolijk doorgaan zonder dat ze daar de directe opdracht van de docent van krijgen. Veel leerlingen doen dit echt wel, maar niet de hele dag en ook niet bij elk vak. Het werken achter het scherm lijkt steeds meer op een gepersonaliseerde lessituatie. Online geven we vaak een instructie met een opdracht (flipping the classroom).

De algemene grondregels voor het stimuleren van motivatie in het onderwijs zijn bij online onderwijs ook toepasbaar. Uit de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan (1985) komen drie basisbehoeften naar voren die handvatten voor een motiverende lespraktijk kunnen bieden. Deze drie basisbehoeften zijn: autonomie, competentie en sociale verbondenheid stimuleren de intrinsieke motivatie bij leerlingen.

Er is sprake van intrinsieke motivatie wanneer leerlingen inzet en interesse tonen voor schooltaken en er met plezier aan werken. Extrinsieke motivatie wordt gekenmerkt door beloning of dwang als drijfveer. In de zelfdeterminatietheorie wordt ervan uitgegaan dat intrinsieke motivatie van groot belang is voor studiesucces en zelfregulatie.

Zo kan schoolse motivatie ook worden versterkt als een leraar de leerlingen het belang laat inzien van bepaalde taken die hen niet intrinsiek motiveren (Ryan & Deci, 2000). Door beloningen waarmee leerlingen informatie krijgen over hun competenties en vooruitgang (Pintrich & Schunk, 2002). Dit is binnen Office 365 heel goed te monitoren en in te zetten.

Zelf keuzes maken

Leerlingen ervaren autonomie als ze invloed krijgen op wat ze doen. Ze krijgen bijvoorbeeld keuzemogelijkheden in welke opdracht ze willen uitvoeren, met wie en hoe. Leerlingen kunnen kiezen of ze eerst willen deelnemen aan instructie voor een opdracht, of liever eerst zelf aan de slag gaan en later overleggen met de leraar.

Leerlingen ervaren een gevoel van competentie wanneer zij vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. Zij moeten het gevoel hebben dat ze voldoende capaciteiten en mogelijkheden hebben om de gewenste resultaten te behalen. Leraren kunnen het gevoel van competentie van leerlingen beïnvloeden door genoeg structuur en ondersteuning te bieden. Zonder structuur van de docent raakt de autonomie in conflict met de competenties van de leerling. Doelstellingen en verwachtingen moeten duidelijk zijn. Ook moet duidelijk zijn wat de consequenties zijn wanneer de doelstelling niet behaald wordt. De leraar geeft duidelijk aan hoe de procedures zijn, en biedt hulp en begeleiding op maat. De digitale geletterdheid van de docent is hier erg belangrijk.

Sociale verbondenheid

Bij sociale verbondenheid draait het om verbondenheid met de omgeving, erbij horen, gewaardeerd worden. Verbondenheid wordt gestimuleerd door goede relaties met leraren en medeleerlingen en een positief klimaat in de klas. Dit kan op twee manieren op afstand onderhouden worden, synchroon en asynchroon. Leerlingen voelen verbondenheid met elkaar en met de leraar. Ze hebben vertrouwen in anderen. Er is een veilig en positief klimaat in de klas; leerlingen durven vragen te stellen en zijn niet bang om fouten te maken. Leerlingen ervaren de leraar als helpend en begrijpend.  Leraren streven naar pedagogisch tactvol handelen. Dat wil zeggen dat zij (sociale) situaties in de klas overzien, deze situaties aanvoelen en begrijpen, en handelen vanuit begrip en respect. In het contact met leerlingen kunnen leraren op pedagogisch tactvolle wijze handelen door er volledig te zijn voor de leerling, open te staan en niet te veroordelen, het perspectief van de leerling in te nemen en door goed te luisteren.

Motiverende kenmerken

Recent heeft de Onderwijsinspectie (2019) op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met experts tien kenmerken geïdentificeerd die bijdragen aan motiverend onderwijs.

  • De school zorgt voor een veilige en ordelijke omgeving voor leerlingen.
  • Het onderwijs is doelgericht.
  • De school biedt een uitdagend leerstofaanbod.
  • De leerlingen worden gestimuleerd ‘hogere denkvaardigheden’ te gebruiken.
  • De leerlingen krijgen effectieve/constructieve feedback.
  • De school laat zien dat ze hoge verwachtingen heeft van leerlingen.
  • De leerlingen doen succeservaringen op.
  • Er is sprake van een positieve relatie tussen de school en de leerlingen.
  • De leerlingen hebben regie over hun leerproces.
  • Leerlingen hebben een perspectief op de toekomst. 

ICT als middel inzetten bij de aanpak van thema’s

SPEYK laat zien dat ICT een waardevol middel is binnen het thema motivatie en zelfregulatie. Het ondersteunt scholen in het realiseren van doelen en het nastreven van hun visie. Onze manier van werken in het onderwijsveld bewijst dat besturen en scholen gaan groeien en innoveren met ICT, stap voor stap en met oog voor de mensen. En dat binnen verschillende invalshoeken: Cloud, beleid, strategie, vaardigheden, adoptie, training, veiligheid en beheer.

Met de aandacht voor de mensen die het moeten doen, de onderwijsbehoeften van de leerlingen en de leer- en werkprocessen binnen de schoolorganisatie, laat ik zien dat je met de juiste inzet van digitaal onderwijs de kwaliteit van het onderwijs sterk kunt verbeteren.

Vanuit mijn jarenlange onderwijservaring zet ik mij hier dagelijks vol voor in vanuit SPEYK. Maak kennis en ik help je bij de digitale transitie binnen jullie bestuur of school. Alle leerlingen en docenten gemotiveerd op het gebied van afstandsonderwijs is mijn missie.

 

Geschreven door: 

Greg Priem

Strategisch Onderwijs Consultant

g.priem@speyk.nl

 

Persoonlijk bijpraten?

Sprongen maken met hybride onderwijs!

Op het OnderwijsMetICT-Event op 2-3-4 februari 2021 deelt onze Strategisch Onderwijs Consultant Greg Priem met jou hoe je sprongen kunt maken in het bieden van hybride onderwijs. Hoe behoud je kwaliteit op school wanneer je aan het groeien bent in de digitalisering? Hoe zet je technologie slim in en blijf je dit bijhouden en beheersen? 

In zijn presentatie geeft Greg jou praktische voorbeelden en legt hij uit wat de succesformule is in het creëren van een complete online werk- en leeromgeving, waar iedereen op school blij van wordt. 

0
0
0
0
0