Er wordt veel geschreven over digitale geletterdheid, zeker nu het een plek gaat krijgen in het hernieuwde curriculum. Dan gaat het over de vaardigheden die leerlingen nodig hebben om zich te redden in de hedendaagse én toekomstige informatie- en netwerksamenleving. Eind 2023 worden de kerndoelen opgeleverd, maar dat is geen reden om te wachten met het integreren of aanbieden van digitale geletterdheid in het onderwijs. Toch gebeurt dit in de praktijk nog wel. Een vaak genoemde reden is dat het niveauverschil binnen een school/team qua digitale vaardigheden nogal uit elkaar ligt. Maar waar hebben we het dan eigenlijk over? Welke digitale vaardigheden zijn belangrijk voor onderwijsprofessionals in de dagelijkse praktijk?
ICT-BASISVAARDIGHEDEN
Wanneer het gaat over ICT denk je al snel aan technische zaken. Vroeger liep een ICT-er vaak met een schroevendraaier in de achterzak en wist veel van computers. Technische zaken zijn nu vaak centraal geregeld en is de rol/functie van meer onderwijskundige aard: een I-coach of onderwijskundig ICT-er. Het gaat dan niet zozeer om kennis van de techniek, maar kennis over hoe je digitale technologie didactisch/pedagogisch in kunt zetten en je team daarin kunt meenemen. Dat gaat veel verder dan collega’s helpen bij technische problemen en werken aan ICT-basisvaardigheden. Toch moeten die laatsten wel op een bepaald niveau zijn om stappen te kunnen maken.
DIGITAAL VAARDIG
Er worden geen echte eisen aan onderwijspersoneel gesteld op digitaal gebied. Er is geen certificaat nodig om aan te tonen dat je digitaal vaardig bent voordat je wordt aangenomen. Kort door de bocht: wanneer je bij de methodesoftware kunt en in het leerling administratiesysteem kunt werken is het verder aan de leraar of die zich verder wil professionaliseren op digitaal vlak. Dat verklaart de grote verschillen van het gebruik van digitale technologie in de lessen, maar ook op het gebied van digitale samenwerking en communicatie in een schoolteam. Voor besturen die willen investeren in de digitale vaardigheden van hun personeel is het lastig: welke digitale competenties zijn nodig om digitaal vaardig te kunnen werken?
DIGITALE COMPETENTIES
DigCompEdu (European Framework for the Digital Competence of Educators) is een wetenschappelijk onderbouwd kader en beschrijft de digitale competenties voor het onderwijs. Dit model is vertaald en aangevuld door Kenniscentrum Digisprong. DigCompEdu bevat 24 competenties, verdeeld over 6 domeinen. Het eerste domein focust op het professioneel gebruik van ICT. Dit geldt voor alle onderwijsprofessionals zou je kunnen zeggen, want dit staat nog los van het de inzet van digitale technologie in de klas.
WERKEN AAN DIGITALE COMPETENTIES
Wil jij weten hoe het gesteld is met jouw eigen digitale competentieniveau? De Europese commissie heeft een zelfreflectietool ontworpen die je kunt gebruiken.
VRAGENLIJST PROFESSIONELE BETROKKENHEID
Bij SPEYK werken we met een vragenlijst gebaseerd op het eerste domein van dit model (‘Professionele betrokkenheid’). De resultaten geven inzicht in het digitale competentieniveau op stichting–, op functie– en op schoolniveau zodat op maat kan worden gekeken naar wat er nodig is. Volgens het model zit je ‘op niveau’ wanneer je tussen niveau B1-B2 zit als onderwijsprofessional, voor I-coach of onderwijskundig ICT-er zit dat op niveau C1.
DIGITALE VAARDIGHEIDSSCAN EDUTRAINERS
Wil je een volledig beeld inclusief pedagogische competenties voor leerkrachten en competenties voor lerenden? Onze onderwijsvriend Edutrainers biedt deze handige digitale vaardighedenscan waarmee je jouw competenties op digitaal gebied kunt meten, waarna je jouw persoonlijke leerroute kunt bepalen. De scanresultaten laten voor verschillende competentiegebieden zien waar je staat ten opzichte van onderwijscollega’s.
Wil jij ook inzicht in het digitale competentieniveau bij jou op school? Neem dan contact met ons op, we gaan hier graag met jou over in gesprek.
Katja van Well
Strategisch Onderwijs Adviseur
