De wereld om ons heen verandert en het onderwijs moet meebewegen of het nu wil of niet. Leerlingen en docenten hebben in een hoog tempo nieuwe technologieën gebruikt om lessen te volgen en te ontwerpen. Nog steeds worstelen leerlingen en docenten met het gebruik van de techniek om het onderwijs blended en hybride aan te bieden. De afgelopen 21 jaar heb ik als docent, decaan, onderwijskundig projectleider en afdelingcoördinator, veel onderwijskundige veranderingen vormgegeven. Mijn missie is dat ik het onderwijs en de technologie om het onderwijs blended en hybride aan te bieden bij elkaar wil brengen. Het doel dat ik voor ogen heb is leerlingen gemotiveerd achter het scherm onderwijs laten volgen op eigen tempo en niveau.
Op zoek naar de juiste mix en combinatie
Scholen zijn op zoek naar de juiste mix en combinatie omdat het leermateriaal in de experimentele blended onderwijs vaak sterk verschilt van het leermateriaal in het traditionele onderwijs. Het is belangrijk om de juiste combinatie te vinden om leerlingen het juiste te laten leren en ze nieuwe inzichten laten krijgen. Dit is al een uitdaging in de klas maar zeker ook achter het scherm. Er zijn een aantal handvatten om dit te begeleiden. Zo kan je bijvoorbeeld scherpe deadlines stellen zodat leerlingen door moeten werken en het laten inleveren in de leeromgeving als opdracht. Het is ook mogelijk om leerlingen elektronisch aantekeningen te laten maken tijdens de les en dit met elkaar te delen en daarop feedback te geven. Veel scholen werken inmiddels op een blended manier. Uit onderzoek is gebleken dat blended onderwijs ten opzichte van face-to-face onderwijs een effectievere manier van onderwijzen is dan alleen face-to-face.
Wat zie ik bij leerlingen?
Voor leerlingen blijft het een uitdaging om het blended onderwijs goed te kunnen volgen. Leerlingen ondervinden problemen met zelfregulatie. De autonomie die leerlingen krijgen binnen het blended en hybride onderwijs betekent dat ze meer zelfcontrole nodig hebben. Wanneer zelfcontrole onvoldoende aanwezig is, is uitstelgedrag het gevolg. Het is belangrijk dat leerlingen binnen een door de leraar bepaalde structuur ruimte krijgen anders raakt de autonomie van de leerling in conflict met zijn competenties.
Een voorbeeld van een gestructureerde ruimte is het werken met Teams. Hier kun je leerlingen opdrachten geven die aanzetten om actief aan de slag gaan (denk aan Quiz, Forms of het analyseren van een instructievideo van de docent). Daarnaast ervaren leerlingen problemen op het gebied van digitale vaardigheden. Het is dus noodzakelijk om leerlingen vaardig te maken in het omgaan met digitale geletterdheid. Dit alles kan zorgen voor een ongemotiveerde leerling. Het is van belang om leerlingen meer invloed te geven op de leerroute en het tempo bevordert de autonomie en daardoor de motivatie. Formatief evalueren is een vorm die daarbij kan helpen. Het evaluatieproces is bijvoorbeeld goed te organiseren in Microsoft Office 365.
Behoefte van leerlingen
Volgens Spanjers et al., (2014) kunnen onderstaande voorbeelden bijdragen aan een succesvolle invoering van blended onderwijs voor leerlingen. Voorbeelden hiervan zijn:
- Onderwijs aanpassen aan de behoefte van de leerling
- Meer leertijd voor leerlingen
- Meer controle over de instructie voor leerlingen
- Authenticiteit, kwaliteit en beschikbaarheid van digitaal leermateriaal
- Actievere verwerking van leermateriaal
- Ondersteuning bij zelfstandig werken via live video
Wat zie ik bij docenten?
Ook docenten ervaren hindernissen bij het uitvoeren van blended en hybride onderwijs, vooral op technologisch vlak. Volgens Rasheed et al., (2019) hebben docenten weinig vertrouwen, tijd en bereidheid om nieuwe technologieën te leren die nodig zijn om een vak ‘blended’ te onderwijzen. Ze hebben gebrek aan ervaring om onderwijskundige inhoud te ontwikkelen voor online leeromgevingen. Docenten hebben onvoldoende handigheid met ICT en verzetten zich tegen het gebruik van nieuwe technologieën voor lesgeven. Andere uitdagingen hebben te maken met het uitvoeren van online onderwijs en het oplossen van technische problemen die veel tijd en energie kosten. Het inzetten van het jaarlijkse opleidingsbudget zou een uitkomst zijn om de digitale geletterdheid bij docenten te verbeteren.
Behoefte van docenten
Docenten die onderwijs op afstand geven hebben behoefte aan training, ondersteuning en meer tijd. Om succesvol les te kunnen geven via live video moeten volgens Rehn et al. (2018) docenten een complexe mix van competenties bezitten. Docenten moeten onder andere kunnen communiceren via een beeldscherm en relaties opbouwen met leerlingen terwijl de interactie via technologie plaatsvindt. Ook moeten ze lessen kunnen ontwerpen die gebruikmaken van alle mogelijkheden die de technologie binnen Microsoft Office 365 te bieden heeft om leren en interactie te stimuleren.
Schoolbesturen hebben de taak het docerende personeel te scholen om het blended en hybride onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven. SPEYK richt zich op deze uitdagende klus om samen met scholen de juiste mix en combinatie te maken om het gebruik van technologieën optimaal in te zetten zodat leerlingen, ouders/begeleiders en docenten hier goed mee uit de voeten kunnen. Graag help ik mee in het denkproces en vormgeven van deze transitie.
Sprongen maken met hybride onderwijs!
Op het OnderwijsMetICT-Event op 2-3-4 februari 2021 deelt onze Strategisch Onderwijs Consultant Greg Priem met jou hoe je sprongen kunt maken in het bieden van hybride onderwijs. Hoe behoud je kwaliteit op school wanneer je aan het groeien bent in de digitalisering? Hoe zet je technologie slim in en blijf je dit bijhouden en beheersen?
In zijn presentatie geeft Greg jou praktische voorbeelden en legt hij uit wat de succesformule is in het creëren van een complete online werk- en leeromgeving, waar iedereen op school blij van wordt.
